رشد کودک، تابعی از روابط عاطفی اوست
هدف از مطالعاتی که در دنیا توسط پژوهشگران در خصوص رشد کودک صورت گرفته، دسترسی به یک الگوی طبیعی برای زندگی ایشان بوده است. الگوی طبیعی رشد کودک در مراحل سنی مختلف، از اصول و قوانین مشخصی پیروی می کند، که با وجود تفاوت های فردی به طور مشترک در همه دیده می شود. دستیابی به این الگو کمک می کند، هنگامی که انحراف و یا اختلالی مشاهده شود، والدین با آگاهی از وظایف و مسئولیت هایشان برای اصلاح اقدام کنند .
به طور کلی رشد کودک تحت تاثیر عوامل محیطی، ارثی، عاطفی، روان شناختی و مواردی مشابه قرار دارد .
از جمله عوامل محیطی می توان به وضعیت اقتصادی خانواده، تغذیه، تعداد فرزندان، سلامت و سواد مادر و پدر اشاره کرد .
صفات ژنتیکی نیز بر رشد قدی، وزنی، تکامل شخصیت و ... اثر می گذارند .
رابطه مناسب بین کودک و والدین، برخورداری از عشق ، مهر و صمیمت ، زیست در آرامش وهمچنین بودن در کنار بزرگتر ها می تواند از عوامل موثر بر رشد کودک و سازنده هوش و عاطفه او باشد .
بنابراین، رشد کودک در ابعاد متفاوتی صورت می¬گیرد و کودک برای رشد سالم و همه جانبه ،نیازمند توجه و برخورداری از الگویی مناسب برای زندگی است .
مراحل تعادل یافته و عدم تعادل در الگوی رشد کودک:
در الگوی رشد کودک، برخی مراحل با عنوان مراحل تعادل یافته و برخی نیز تحت عنوان مراحل عدم تعادل شناخته می شود. کودک در مرحله تعادل رشد مناسب و با ثباتی دارد، از آرامش و سازگاری با محیط برخوردار است و به طور کلی از الگوهای شناخته شده در رشد پیروی می کند. حال آنکه در مراحل عدم تعادل کودک، با توجه به شرایط طبیعی و یا محیطی، ناسازگاری دیده می شود و کودک در فعالیت های روزانه همچون خوردن، خوابیدن و بازی کردن دچار اشکال می شود .
با توجه به یافته های پژوهشگران، رشد کودک به شدت به رابطه عاطفی اش با کسانی که از او مراقبت می کنند، وابسته است. رشد طبیعی کودکان بخصوص به لحاظ عاطفی و روانی، در خانواده هایی که کشمکش و اختلاف وجود دارد با مشکل روبروست .
کودکان خردسال لازم است به بزرگسالان مهربان، احساس وابستگی کنند. تحقیقات حاکی از آن است که حتی مادرانی که در خانه زیاد کار می کنند و کمتر به فرزندان خود می رسند، باعث ایجاد کمبودهای ذهنی و عاطفی و اجتماعی در آنان شده و الگوی رشد کودک را دچار اختلال میکنند.
از جمله مهمترین عوامل تاثیرگذار در اختلالات عاطفی و رفتاری و اجتماعی کودک، به کار بردن تنبیه است. کودک نیاز دارد تا با روش هایی سالم و در آرامش با ارزش های فرهنگی و اجتماعی آشنا شود و در محیطی پرورش یابد تا احساس ارزشمندی و امنیت کند .
بنابراین برای کمک به رشد کودک باید به نکات زیر توجه کرد :
• کودک را با نوازش کردن، تایید و تحسین کنید .
• در مواقع دشوار آرامش خود را حفظ کنید .
• کودکان را با تحقیر تنبیه نکنید .
• کارهای بد کودک را یادآوری نکنید .
• به وسیله بی توجهی کودک را مورد تنبیه قرار ندهید
