ماهی ها از آن گروه غذاهایی است که مصرف حداقل 2 وعده آن در هفته توصیه میشود اما برخی خانوادهها به دلیل دردسرهایی که پاک کردن ماهی دارد یا طعم و بویی که میدهد چندان تمایل به مصرف آن نداشته و به تن ماهی روی می آورند.
در ایران مردم کنسرو ماهی را با نام «تن ماهی» میشناسند که عنوان درستی نیست زیرا کنسرو ماهی میتواند از انواع مختلف ماهی تهیه شود؛ مثلاً تا چند سال پیش کنسرو ماهی ساردین و کیلکا در بازار وجود داشت اما به دلیل اینکه از آنها به اندازه کافی استقبال نشد، دیگر تولید نشدند. در کشور ما، کنسرو ماهی تن طرفداران زیادی دارد. «تن» نام یک نوع ماهی نیست بلکه نام گروهی وسیع از ماهیهاست؛ در ایران از 4 نوع ماهی تن استفاده میشود؛ «گیدِر» ، «زرده» ، «اَسبَک» و «هَوور» که به ترتیب گرانتر،خوشمزهتر و مغذیترند .
در تولید کنسرو ماهی یا همان به اصطلاح تن ماهی نکتهای وجود دارد که مردم آن را نمیدانند و البته تقلب هم محسوب نمیشود؛ اینکه تولیدکنندگان فقط در انواع سفارشی کنسرو از انواع مرغوب ماهی تن استفاده میکنند و در بیشتر انواع کنسرو تن ماهی موجود در بازار، ماهیهای تن ارزانتر به کار گرفته می شوند.
فواید مصرف تن ماهی:
بعضی از انواع ماهی های تن، خون گرم هستند. بر خلاف انواع دیگر ماهی ها که گوشت سفید رنگی دارند، ماهی تن گوشت صورتی یا قرمز تیره دارد. علت قرمزی گوشت این نوع ماهی ، میزان زیاد میوگلوبین (پروتئین محتوی آهن در عضله) است .
تن ماهی منبع بسیار خوبی از پروتئین ، مواد معدنی نظیر سلنیوم ، منیزیم و پتاسیم و همچنین ویتامین های B1 ، B3 و B6 است .
مهم تر از همه این که، گوشت ماهی تن هم مانند گوشت بیشتر انواع ماهی ها ، سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است که مصرف آن مشکلات پوستی و التهابات را کاهش می دهد و سرعت بهبود بیماران قلبی را بالا می برد.
گاهی پیش میآید ماهی تازه در اختیار نداریم در این شرایط میتوانیم از سایر فراوردههای ماهی که ماندگاری بالاتری دارند مانند کنسرو یا ماهی منجمد استفاده کنیم. از سوی دیگر، تمام محصولات شیلاتی را نمیتوان به صورت تازه در اختیار مردم در تمام نقاط کشور قرار داد. به عنوان مثال تن ماهیها گروهی از آبزیان هستند که ارزش غذایی قابلتوجهی دارنگر بخواهیم این ماهی را به صورت تازه به سایر نقاط کشور از جمله شهرهای غربی و تهران بفرستیم تازگی و کیفیت خود را از دست میدهند درحالیکه بعد از صید با حفظ کیفیت میتوان آنها را منجمد و بعد بلافاصله پخت و کنسرو کرد. در این شرایط کیفیت، تازگی و ارزش غذایی محصول اولیه حفظ میشود.
آیا ارزش غذایی تن ماهی با ماهی تازه یکسان است؟
یکسانی ارزش غذایی کنسرو ماهی در مقایسه با ماهی تازه بستگی به شرایطی دارد که ماهی در آن منجمد و بعد فراوری شده است،. اگر ماهی تازه به سرعت منجمد و در فراوری نکتههای بهداشتی رعایت شود و شرایط و زمان پخت ماهی تازه طبق اصول پروتکل موجود باشد، تفاوت چندانی بین ارزش غذایی ماهی تازه و ماهی کنسروی وجود ندارد.
آیا کنسرو تن ماهی دارای افزودنی است؟
کنسرو تن ماهی در شرایط عادی، حاوی نگهدارنده و افزودنی خاصی نیست مگر اینکه با توجه به ذائقه مردم برخی افزودنیهای مجاز مثل سبزیها و ادویهجات یا سس و... به تن ماهی اضافه شود. به هیچ عنوان نگهدارنده شیمیایی در روند کنسرو کردن استفاده نمیشود .
نمک نیز به عنوان نگهدارنده و افزایشدهنده زمان ماندگاری محصول به کنسرو اضافه میشود اما میزان آن خیلی بالا نیست.
مضرات مصرف تن ماهی:
ماهی تن از جمله ماهی هایی است که از میزان قابل توجهی جیوه برخوردار است. مصرف زیاد جیوه احتمال بروز برخی بیماری ها از جمله بیماری های عصبی را افزایش می دهد . جیوه از عناصر سنگین به شمار می رود و استفاده زیاد از آن، برای بدن حکم مواد سمی را دارد. به همین دلیل مصرف زیاد تن ماهی برای مبتلایان به بیماری های مغزی و عصبی و همچنین کودکان و مادران باردار توصیه نمی شود، زیرا سیستم مرکزی و عصبی جنین را که به سرعت در حال رشد است، تحت تاثیر قرار می دهد.
میانگین مصرف تن ماهی برای کودکان کمتر از 25 کیلوگرم، باید یکبار در ماه باشد. این تحقیقات پزشکی روی گروهی از کودکان انجام شد و پزشکان میانگین مصرف ماهی آنها را در طول 6 ماه تحت نظر گرفتند.