آیا شیرهای استرلیزه (شیرهای با ماندگاری بالا) دارای مواد نگهدارنده هستند؟

به باور کارشناسان سرانه مصرف شیر در ایران در حدود  4/1 سرانه مصرف این محصول در  بین کشورهای اروپایی است. بدون شک کاهش سرانه مصرف شیر و سایر محصولات لبنی در هر کشور باعث افزایش آمار ابتلا به برخی از بیماری‌ها از جمله پوکی استخوان، کوتاهی قد و پوسیدگی دندان‌ها در میان مردم آن کشور میشود.

شیرهای با ماندگاری بالا یا همان شیرهای استرلیزه جزو بهترین نوع شیر هستند که در بسته‌بندی‌های مختلف کوچک و بزرگ و جهت کاهش مشکلات مربوط به فساد سریع شیر، تولید و عرضه میشوند. البته به دلیل باورهای نادرستی که در بین مردم رایج است ، عده ای از مصرف شیرهای استرلیزه خودداری می‌کنند.

آیا شیرهای استرلیزه (شیرهای با ماندگاری بالا) دارای مواد نگه‌دارنده هستند؟

پاسخ منفی است. کارخانه‌هایی که شیرهای با ماندگاری بالا (شیرهای استرلیزه) را تولید و به بازار عرضه می‌کنند، برای افزایش زمان ماندگاری شیر، باید تا حد امکان تمام میکروب‌های موجود در آن‌ را از بین ببرند. برای رسیدن به این منظور شیر را به مدت 2 تا 4 ثانیه  درحدود 130 تا 150 درجه سانتی‌گراد حرارت میدهند. با این عمل  محصول نهایی با حرارت‌دهی بالا استریلیزه شده و دیگر میکروبی در آن باقی نمی‌ماند در نتیجه با انجام این عمل جهت پیشگیری از رشد میکروبها در شیرهای با ماندگاری بالا دیگر نیازی به استفاده از مواد نگهدارنده نیست. به شیرهایی که با این فرآیند استریلیزه و سپس بسته‌بندی می‌شوند، «فرادما» نیز گفته میشود. بنابراین باور وجود  مواد نگهدارنده در شیرهای استریلیزه یا شیرهای با ماندگاری بالا کاملا غلط است .

آیا ارزش تغذیه‌ای شیرهای با ماندگاری بالا از سایر شیرها کمتر است؟

پاسخ منفی است.  بسیاری از افراد معتقدند زمانی که شیر جهت استریلیزه شدن در معرض دمای بالا قرار می‌گیرد، بسیاری از ریزمغذی‌های خود  از جمله املاح، پروتئین و ویتامین‌ها یش را از دست میدهد و دیگر نمی‌توان شیرهای با ماندگاری بالا را یک محصول لبنی مفید و پرخاصیت دانست،  بهتر است بدانیم در فرآیند تولید شیرهای استرلیزه حرارت زیاد تنها  باعث از دست رفتن برخی ویتامین‌های حساس به حرارت مانند ویتامین C در شیرهای استریلیزه می‌شود. بنابراین استریلیزه کردن به هیچ وجه باعث از بین رفتن پروتئین ها و سایر املاح موجود در شیر نمیشود.

هدف ما از مصرف شیر چیست؟

هدف ما از مصرف شیر در درجه اول  تامین پروتئین ، کلسیم و سایر املاح  مورد نیاز بدنمان است و نه  تامین ویتامین‌های مختلفی از جمله ویتامین C . سبزیجات و میوه‌ها مهمترین منابع تامین ویتامین C  برای بدن ما هستند نه شیر  .

بهتر است شیر را بجوشانیم یا خیر؟

جوشاندن شیر به مدت طولانی علاوه بر ایجاد تغییرات عمده در تركیبات شیر و از بین بردن ویتامین‌های حساس به حرارت موجود در آن، باعث كاهش جذب میزان كلسیم محلول در آن میشود.

آب پنیر یکی از پروتئین های موجود در شیر است که  در اثر حرارت مانند تخم‌مرغ منعقد شده و به دیواره یا كف ظرفی كه شیر در آن جوشانده میشود می‌چسبند .

این پروتئین‌ها بسیار به پروتئین‌های انسانی نزدیک بوده بنابراین از ارزش غذایی بالایی برخوردارهستند و قابلیت جذب 100 درصدی دربدن را دارند، در صورتی كه پروتئین‌های چسبیده به ظرف استفاده نشده و دور ریخته شوند، با جوشاندن شیر20 تا 25 درصد از ارزش پروتئینی شیر كاهش پیدا میکند بنابراین لازم است تا در زمان گرم كردن شیر، آن را به هم بزنیم تا پروتئین‌های منعقد شده در آن معلق شده و به كف یا دیوارهای ظرف نچسبند، بدین ترتیب ارزش پروتئینی شیر حفظ خواهد شد.

از طرفی جوشاندن شیر "باکتری‌های مفید روده" موجود در آن را از بین می‌برد و برخلاف تصور در کار روده‌ها تداخل ایجاد می‌کند.

نکته پایانی:

شیرهای استرلیزه در خارج ازیخچال تا 6 ماه قابل نگهداری هستند.اما باید به این نکته توجه کرد که به محض بازكردن بسته ‌بندی شیرهای با ماندگاری بالا و تبادل هوایی در آن، شرایط  نگهداری آن ها شبیه به شیرهای پاستوریزه شده  و تنها به مدت  2 روز می ‌توان آن ها را دریخچال نگهداری كرد.