شب‌های خیس کودکان
حدود ۸۰ درصد کودکانی که به پنج سالگی می‌رسند، توانایی نگهداری ادرار خود را در طول شب کسب می‌کنند.
بنابراین شب ادراری تا قبل از پنج سالگی طبیعی محسوب می شود و خیلی نیاز به درمان ندارد، اما اگر کودکی حتی قبل از سن پنج سال کنترل ادرار خود را در طول شب برای چند ماه به دست آورده، ولی دوباره دچار شب ادراری شود باید مورد بررسی قرار گیرد.
علل شب ادراری به طور خلاصه عبارت است از: تاخیر تکامل عصبی کنترل ادرار، اختلالات خواب مانند خواب عمیق و خرخر شبانه، کاهش هورمون نگهدارنده ادرار، اختلال ژنتیکی، مثانه بیش فعال، یبوست، عفونت ادراری و عوامل روحی.
حدود ۶۰ درصد کودکانی که شب ادراری دارند، پسر هستند و در نیمی از موارد سابقه شب ادراری کودکی در والدین نیز وجود دارد، یعنی اگر یکی از والدین سابقه داشته باشد ۴۴ درصد احتمال دارد فرزندشان این اختلال را داشته باشد و اگر هر دو سابقه داشته باشند احتمال این اختلال به ۷۷ درصد می رسد.
بررسی و تشخیص
ابتدا باید شرح حال دقیقی از بیمار گرفته شود، بویژه در مورد مقدار مصرف مایعات در شب و خرخر شبانه، همچنین بیمار را باید از نظر بیماری های دیگر مانند دیابت و بیماری های مزمن کلیوی بررسی کرد.
معاینه بالینی شامل شکم، ستون فقرات، مقعد و ناحیه تناسلی است. یک نمونه ادراری صبحگاهی باید از بیمار گرفته شود.
گاهی سونوگرافی کلیه ها و مجاری ادراری، بویژه برای کودکان بزرگ تر یا کودکانی که به درمان پاسخ نمی دهند، لازم می شود.
درمان
اولین و بهترین راهکار درمانی ایجاد اطمینان در کودک و والدین است که متوجه شوند این اختلال قابل درمان و خود محدود شونده است تا از اقدامات تنبیهی پرهیز کنند.
مصرف مایعات، شیرینی جات و قهوه نیز از غروب به بعد باید محدود شود. اگر لوزه کودک بیش از اندازه بزرگ باشد که موجب اختلال خواب و خرخر شبانه شود، باید وی را برای جراحی لوزه به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع داد، اگر بیمار یبوست دارد باید آن را درمان کرد. از اقدامات دیگر تشویق کودک به صورت دادن جایزه های کوچک روزانه در صورت نداشتن شب ادراری است.
همچنین می توان کودک را ساعتی پس از خواب برای ادرار کردن بیدار کرد. اگر کودک با اقدامات مذکور بهبود نیابد و سن وی به بالای شش سال رسیده باشد می توان از داروهای هورمونی یا آنتی کولینرژیک ها استفاده کرد. در موارد مقاوم این درمان ها به صورت ترکیبی انجام می شود.
دکتر حمیدرضا صادقی
متخصص اطفال
